Tiếp công dân (TCD) và giải quyết khiếu nại, tố cáo (KNTC) của của chính quyền cơ sở đã có sự đổi mới rõ nét, việc thực hiện TCD tại trụ sở, địa điểm TCD đã được thực hiện nghiêm túc, trách nhiệm. Bên cạnh những kết quả nhất định thì vẫn còn những vấn đề cần tiếp tục được tháo gỡ…

Phần lớn các vụ việc công dân KNTC, kiến nghị, phản ánh tại cấp xã là đơn lẻ, ít đoàn đông người

TCD, xử lý đơn thư, giải quyết KNTC nói chung đã được Đảng, Nhà nước quan tâm, chỉ đạo. Hệ thống văn bản quy định từ chỉ thị, quyết định của Bộ Chính trị, pháp luật của Nhà nước đã tương đối hoàn thiện, tạo cơ sở pháp lý cho việc thực hiện trách nhiệm của các cấp chính quyền địa phương nhằm bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người dân.

Trong quá trình thực hiện, hầu hết chính quyền địa phương đã xác định công tác TCD, giải quyết KNTC là một trong những nhiệm vụ chính trị trọng tâm, các cấp ủy đảng, chính quyền địa phương. Từ đó, chính quyền địa phương từ cấp tỉnh đến cấp xã đã có sự quan tâm, tăng cường chỉ đạo, điều hành và triển khai nhiều giải pháp thực hiện hiệu quả.

Xuất phát từ hoạt động TCD, xử lý đơn thư, giải quyết KNTC của chính quyền cấp xã trong thực tiễn, việc TCD, xử lý đơn thư của chính quyền cơ sở có một số đặc điểm như:

Công dân đến trụ sở chính quyền xã đa số là đến đơn lẻ, không đi theo đoàn đông người. Nội dung đơn thư KNTC hay kiến nghị, phản ánh thuộc thẩm quyền giải quyết của chính quyền cấp xã có nội dung chủ yếu kiến nghị, phản ánh những việc liên quan đến đời sống dân sinh trên địa bàn xã như vấn đề thuế chợ, trật tự xây dựng, vệ sinh môi trường, giải quyết chế độ chính sách… và tranh chấp nhỏ về dân sự như địa giới đất vườn, đất ở…

Đa số các vụ việc thuộc thẩm quyền giải quyết của chính quyền cấp xã đều được xử lý qua hòa giải. Chính quyền cấp xã kết hợp quy định pháp luật, phong tục tập quán của địa phương, mối quan hệ họ hàng thân thuộc để giải thích, hòa giải giữa các bên có mâu thuẫn.

Việc tổ chức thực hiện trách nhiệm TCD, xử lý đơn thư, giải quyết KNTC đã được thực hiện nghiêm túc, người đứng đầu cơ quan quản lý nhà nước ở địa phương đã nêu cao trách nhiệm trong TCD, giải quyết KNTC. Cụ thể là, thực hiện nghiêm túc bảo đảm số ngày TCD định kỳ theo quy định của Luật TCD. Chủ động theo dõi, nắm chắc tình hình KNTC tại địa phương, đơn vị mình; tập trung lực lượng giải quyết kịp thời, đúng pháp luật các vụ việc KNTC thuộc thẩm quyền ngay từ khi mới phát sinh.

Kết quả giải quyết KNTC cho thấy, đa số các vụ việc thuộc thẩm quyền giải quyết của chính quyền cấp xã đều được xử lý qua hòa giải. Chính quyền cấp xã kết hợp quy định pháp luật, phong tục tập quán của địa phương, mối quan hệ họ hàng thân thuộc để giải thích, hòa giải giữa các bên có mâu thuẫn.  

Theo dõi việc thực hiện pháp luật về TCD và giải quyết KNTC của công dân tại một số địa phương cho thấy, công tác TCD của chính quyền cơ sở thời gian qua có sự đổi mới rõ nét, việc thực hiện TCD tại trụ sở, địa điểm TCD của các cấp, các ngành nghiêm túc, trách nhiệm, sâu sát.

 Bên cạnh những tích cực vẫn còn tồn tại, hạn chế trong công tác TCD tại cơ sở

Bên cạnh những kết quả đã đạt được nhưng thực tiễn công tác TCD, xử lý đơn thư, giải quyết KNTC của chính quyền cấp xã vẫn đặt ra những vấn đề cần tiếp tục được tháo gỡ trong thời gian tới, để nâng cao hiệu quả công tác quan trọng này.

Trước hết, đó là việc triển khai thực hiện trách nhiệm quản lý nhà nước đối với công tác TCD, giải quyết KNTC của chính quyền địa phương vẫn còn hạn chế, thiếu quyết tâm trong chỉ đạo thực hiện. Công tác tuyên truyền, phổ biến, quán triệt thực hiện các nội dung chỉ thị của Đảng, pháp luật của Nhà nước nhiều nơi chưa thực sự quan tâm thực hiện, thực hiện chưa nghiêm túc, chưa thực sự sâu rộng, còn nặng về hình thức, chưa đa dạng, phong phú.

Vẫn còn khó khăn trong việc bố trí trụ sở TCD, tại nhiều địa phương, UBND xã chưa bố trí được địa điểm TCD riêng, có nơi tổ chức tiếp dân tại bộ phận một cửa, có nơi tổ chức tại hội trường chung của xã. Đồng thời, vẫn còn hạn chế trong ghi chép sổ sách TCD. Đa số các xã chưa thực hiện đầy đủ việc ghi chép sổ sách TCD của người đứng đầu. Thiếu sót chủ yếu như: không có chữ ký xác nhận của lãnh đạo được phân công và cán bộ TCD sau khi kết thúc ngày TCD; chưa mở sổ theo dõi của Bí thư trong việc TCD, tiếp nhận thông tin phản ánh của nhân dân. Tuy nhiên, vẫn còn tình trạng một số xã không mở số tiếp dân, ghi chép sổ tiếp dân không rõ ràng; công tác xử lý đơn còn chậm, thực hiện không đúng thẩm quyền, trình tự, thủ tục.

Tiếp theo, việc phân loại nội dung đơn KNTC, kiến nghị, phản ánh vẫn còn trường hợp chưa chính xác, chưa lập danh mục hồ sơ theo quy định, nhất là đối với cấp xã. Việc phân loại và tham mưu xử lý đơn, việc phân tích, giải thích những thắc mắc cho công dân có nơi con lung túng. Công tác thanh tra trách nhiệm của cơ quan Thanh tra cấp huyện về TCD và giải quyết KNTC của công dân tại địa phương đã được thực hiện nhưng chưa thường xuyên.

Vẫn còn có trường hợp người đứng đầu chưa nghiêm túc thực hiện trách nhiệm TCD, giải quyết KNTC dẫn đến hiệu quả công tác chưa cao, chưa đáp ứng được yêu cầu thực tiễn đề ra. Nhiều nơi Chủ tịch UBND cấp xã thực hiện TCD chưa đảm bảo số lượng theo quy định; một số nơi công tác TCD định kỳ và thường xuyên ở cấp xã đã được duy trì nhưng chất lượng, hiệu quả giải quyết đơn thư chưa cao. Một số vụ việc giải quyết còn chậm, một số đơn vị chưa tập trung giải quyết dứt điểm vụ việc.

Ngoài ra, người đứng đầu cơ quan hành chính cấp xã chưa thực hiện hết trách nhiệm trong giải quyết KNTC, chưa triệt để, việc nắm tình hình KNTC và xử lý tình huống phức tạp xảy ra còn có lúc bị động. Trong quá trình giải quyết vẫn còn chưa chú trọng đúng mức tới công tác đối thoại, còn tình trạng giải quyết kéo dài quá thời hạn quy định, giải quyết chưa đúng trình tự, thủ tục, chính sách pháp luật và chưa phù hợp với thực tiễn. Bên cạnh đó là việc phân loại đơn thư, tổng hợp, báo cáo còn chưa đúng về biểu mẫu, chưa phản ánh hết số lượng đơn thư, vụ việc thực tế diễn ra tại địa phương, chưa đảm bảo tiến độ báo cáo, tổng hợp về mặt thời gian…

Lan Anh

Nguồn: thanhtravietnam.vn (10/3/2023)